امیدواریم عنوان این مقاله را با لبخند بخوانید. لبخند می تواند به این معنی باشد که این مقاله را به این دلیل می خوانید که نحوه تهیه و استفاده از یک دیسک سخت پشتیبان(1) برای شما جالب و یک نیاز است، چون خاطره بدی از عدم تهیه نسخه پشتیبان از داده های باارزش خود دارید، و کمی پیشتر بخشی از آن داده های باارزش خود را از دست داده اید. با وجود این، یک دیسک پشتیبان تضمین نمی کند که دوباره هیچ گاه داده های خود را از دست ندهید، اما یک گام بلند درجهت درست است.

دیسک سخت اکسترنال(external)
 

دیسک های سخت به یک وسیله پشتیبان گیری اصلی تبدیل شده اند،زیرا مزایایی همچون سرعت بالا،ظرفیت بالا، و قیمت ذخیره پایین به ازای هرگیگابایت را فراهم می سازند. مدل های اکسترنال یک پوشش محافظ نیزدارند.درگذشته، بیشتر از دیسک های سخت اکسترنال 3.5 اینچی بهره گرفته می شد، که نام آنها به قطر دیسک های داخلی آنها اشاره دارد. اما این واحدهای نسبتاً شکننده مخصوص کامپیوترهای رومیزی در اصل برای سفر طراحی نشده اند.
امروزه،که فروش نوت بوک ها بیشتر از فروش پی سی های رومیزی شده است، صحبت ها بیشتر درباره دیسک های سخت اکسترنال پرتابل برای لپ تاپ هاست. اینها معمولاً دیسک های سخت 2.5 اینچی هستند. با آن که هر گیگابایت آنها گران قیمت تر از هر گیگابایت انواع رومیزی 3.5 اینچی تمام می شود، چند مزیت برای کسانی دارد که آنها را زیاد نقل و انتقال می دهند:کوچک هستند،و درحال حاضر در ظرفیت های بسیار بالا، شامل انواع یک ترابایتی(معادل 1000 گیگابایت) ارائه می شوند. دیسک های سخت پرتابل معمولاً تغذیه گذرگاهی(2) دارند، یعنی همچون یک دیسک سخت اکسترنال رومیزی به یک آداپتور برق جداگانه نیاز ندارند. سرانجام، چون :آنها تقریباً همیشه از پورت USB بهره می گیرند،برروی همه انواع پی سی ها یا Macها قابل استفاده هستند.

استفاده از یک ذخیره گر USB
 

ما برای نمونه، از دیسک سخت 500 گیگابایتی و 193 دلاری ABSplus External Laptop Backup and Recovery محصول شرکت CMS Products(3) بهره گرفتیم. این دیسک سخت یک کابل USB کوتاه دارد. برای استفاده ازاین دیسک سخت، آن را به یک پورت USB وصل کردیم. ABSplus می تواند ازهمان پورت تغذیه شود، اما بعضی از دیسک های سخت حاوی یک کابل اضافه هستند که به آنها امکان می دهد از یک فیش USB دیگربرای تغذیه کمکی بهره بگیرند.
به طورپیش فرض، برنامه AutoRun ویندوز به اجرا درخواهد آمد.روی Open Folder To View Files Using Windows Explorer کلیک-راست کنید،یا کلیدِ ترکیبی لوگوی ویندوز و E ( +E) را برای به اجرا درآوردن Windows Explorer

بزنید؛یا روی Start کلیک-راست کنید و Explore را انتخاب کنید(ویندوز ویستا و اکس پی)؛ یا روی آیکن در نوار تکلیف(4) کلیک کنید(ویندوز7)

.دراینجا می توانید فایل ها را با موش کِشی به دیسک سخت اکسترنال انتقال بدهید، یا ازآن به دیسک های داخل کامپیوتر انتقال بدهید.اگر دیسک سخت اکسترنال شما در AutoRun یا Windows Explorer مشاهده نشود،آن را به یک پورت USB دیگر وصل کنید.
اگر بخواهید دیسک سخت USB را بدون خاموش کردن کامپیوترازکامپیوتر جدا کنید، ابتدا Windows Explorer، یا برنامه های دیگری را که با فایل های ذخیره شده بر روی دیسک سخت اکسترنال کار می کنند ببندید.سپس،روی آیکن Safely Remove Hardware در System Tray(گوشه پایین-راست در نوار تکلیف) کلیک کنید،

و آنگاه روی نام دیسک سخت اکسترنال در فهرستی که ظاهر می شود کلیک کنید.

اگر ویندوز بگوید که درحال حاضر نمی توانید دیسک سخت انتخابی را جدا کنید، سایر برنامه های باز را ببندید و از نو امتحان کنید.اگراین مسئله همچنان پابرجا بود، کامپیوتررا خاموش کنید و دیسک سخت را جدا کنید.
ما برای نمونه،ازدیسک سخت 500 گیگابایتی و 193 دلاری ABSplus External Laptop Backup and Recovery محصول شرکت CMS Products بهره گرفتیم.

انواع پشتیبانی گیری
 

اکثردیسک های سخت اکسترنال به همراه یک نرم افزار پشتیبان گیری ارائه می شوند. بعضی ازآنها،همچون نمونه ABSplus ما، یک برنامه بسیار سودمند، مانند Bounce-Back Ultimate فراهم می سازند.
دو گونه نرم افزار پشتیبان گیری وجود دارد. معمولاً به همراه دیسک های سخت اکسترنال برنامه های پشتیبان گیری سطح فایل مرسوم ارائه می شود. پشتیبان گیری سطح فایل یک نسخه از فایل های داده ای شخصی شما را بر روی رسانه ای دیگر، مثلاً یک دیسک سخت اکسترنال یا دی وی دی کپی می کند.اما از سیستم عامل (مانند ویندوز)، یا از برنامه های کاربردی شما پشتیبان گیری نمی کند. درنتیجه، هرگاه به طور تصادفی یک فایل را حذف کنید و آن فایل در Recycle Bin نباشد بسیار سودمند است، چون به آسانی می توانید یک نسخه ازآن فایل را از مجموعه پشتیبان خود به دست بیاورید. اما اگر مجبور باشید که کامپیوترتان را بر روی یک دیسک سخت جدیداً فرمت شده یا یک دیسک سخت تعویضی بازسازی کنید لازم است که سیستم عامل و برنامه های کاربردی تان را از نو نصب کنید.
اگر دیسک سخت اکسترنال شما ظرفیتی همسان یا بیش از ظرفیت دیسک سخت نوک بوک شما داشته باشد، از یک نرم افزار تصویربرداری از دیسک(5) جامع مانند برنامه Paragon Drive Copy 9.0 Personal(6) می توانید بهره بگیرید. مزیت روش تصویربرداری از دیسک نسبت به روش پشتیبان گیری سنتی کاملاً معلوم است:به شما امکان می دهد که کل محتویات دیسک سخت تان _سیستم عامل، برنامه های کاربردی،و داده های شخصی_ را بر روی تقریباً هر دیسک سختی یا هر SSD(7) دارای فضای آزاد ذخیره کافی بازذخیره(8) یا بازگردانی کنید. این ویژگی که به بازسازی پس از فجایع داده ای مشهور است به شما امکان می دهد که پس از یک خرابی متوقف کننده در عرض نیم ساعت تا دو ساعت کامپیوترتان را بازسازی کنید.
نرم افزارتصویربرداری از دیسک سخت همچنین می تواند به عنوان یک نسخه قدرتمندتربرنامه System Restore در ویندوزعمل کند، که می تواند دیسک سخت شما را به حالت دقیق خود در زمان پشتیبان گیری قبلی «بازگردانی» کند.دربازار، دیسک های سخت اکسترنالی عرضه می شود که برچسب «disk imaging» یا «disaster recovery» دارند، اما دیسک سخت و برنامه تصویربرداری را جداگانه نیز می توانید بخرید.
از هر نوع نرم افزاری که بهره بگیرید، ساخت نخستین نسخه پشتیبان همیشه کمی وقت گیر است، و مثلاً چند ساعت طول می کشد، اما اگر برنامه پشتیبان گیری شما بتواند پس از ساخت نخستین نسخه پشتیبان، عملیات پشتیبان گیری افزایشی (incremental) را انجام بدهد _یعنی فقط از تغییرات پشتیبان گیری کند_ پشتیبان گیری های بعدی باید در مدتی بسیار کمتر انجام بگیرد.

برنامه BounceBack Ultimate
 

بر روی دیسک سخت ABSplus ما از پیش برنامه تصویربرداری از دیسک BounceBack Ultimate بار شده بود، ولی باید نصب می شد. با ویندوز اکس پی SP2 و ویستا،هم 32بیتی و هم 64بیتی، کار می کند. برای نصب این برنامه، ما دیسک سخت ABSplus را به یک لپ تاپ وصل کردیم. سپس، کلید ترکیبی لوگوی ویندوز و E (یا +E ) را برای دیدن محتویات آن زدیم.

سرانجام، برای راه اندازی عملیات نصب، روی فایل Setup.exe بر روی پوشه ریشه دیسک سخت اکسترنال (حرف: E بر روی کامپیوتر ما) کلیک- دوضرب کردیم.

هنگامی که منوی BounceBack Ultimate ظاهرشد، روی Install کلیک کردیم. (اگر ویندوز از شما بپرسد که آیا می خواهید به عملیات نصب ادامه دهید، قبول کنید). روی دکمه مربوط به قبول مواد قرارداد استفاده از نرم افزار کلیک کردیم، و سپس روی Next کلیک کردیم. باید به برنامه فایروال یا دیواره آتش(9) خود می گفتیم که به بعضی از پراسس ها(10) _CmsUpdater.exe، BcdUpdate.exe، و BBControlCenter.exe_ اجازه دسترسی به اینترنت را بدهد.
در پی آن،باید یک کُد فعال سازی چهاربخشی را تایپ می کردیم، که بر روی جلد سی دی BounceBack Ultimate گنجانده شده درجعبه بسته بندی دیسک سخت چاپ شده بود. سرانجام، ما روی OK کلیک کردیم.
هنگامی که پنجره گرافیکی برنامه ظاهر شد، روی Register Later کلیک کردیم تا بلافاصله بتوانیم عملیات پشتیبان گیری را آغاز کنیم. نظر به این که می خواستیم از ویژگی بازسازی در صورت وقوع فاجعه داده ای دیسک سخت جدید خود بهره بگیریم، گزینه Full System Backup را انتخاب کردیم و روی Next کلیک کردیم. این گزینه، دیسک سخت پشتیبان ABSplus را پارتیشن بندی کرد و همه داده ها را بر روی آن جای داد. (اگر بخواهید فقط پشتیبان گیری در سطح فایل را انجام بدهید، که امکان بازسازی را فراهم نمی کند، از گزینه Create A Backup Set بهره بگیرید.دستورالعمل های BounceBack Ultimate و فایل Help آن را دنبال کنید.)
در Backup Device List، مورد ABS Backup Device به عنوان دیسک مقصد های لایت (انتخاب) شده بود. در نتیجه، ما روی Next و OK کلیک کردیم. پیشرفت عملیات را برنامه به ما نشان می داد. دیسک سخت اکسترنال ما، 100گیگابایت از داده ها را درکمتر از 2ساعت با سرعت متوسط 15.7 مگابایت در ثانیه پشتیبان گیری کرد. روی OK کلیک کردیم، و کار تمام بود.

بخشِ دوم پشتیبان گیری
 

برای داده های مهم، اجرای یک پشتیبان گیری دوم_که غالباً نوع سطح فایل است_ بر روی یک رسانه دیگر، مانند دی وی دی یا BD،هر یک ماه یا دو ماه توصیه می شود. گاهی فایل های نسخه پشتیبان اول خراب و ناخوانا ذخیره می شوند، و ویندوز هیچ هشداری در مورد آنها به شما نمی دهد. در حقیقت،تا زمانی که آهنگی را پخش نکنید، سندی را باز نکنید، یا عکسی را تماشا نکنید،نمی دانید که فایل آن سالم است یا نه.
و البته،اگر پس از وقوع خرابی داده ای، نادانسته ازدیسک سخت اصلی خود بر روی دیسک سخت اکسترنال کپی کنید، نرم افزار پشتیبان گیری براساس وظیفه خود فایل به تازگی اصلاح شده، یعنی ناخوانا، را بر روی کپی سالم پیشین کپی می کند.

ما براساس تجربه مان گواهی می کنیم که این وضعیت هم ممکن است، و هم روی می دهد. درنتیجه،اگر ماهیانه یک بار از فایل های مهم خود بر روی یک دی وی دی نیز پشتیبان گیری کرده باشید، به احتمال زیاد کپی سالم فایل تخریب شده را در قفسه دی وی دی های خود دارید.
سرانجام،برای حفاظت حداکثری در برابر آتش،سرقت،سیل و سایر فجایع طبیعی، رسانه پشتیبان دوم را در جایی دیگر به جز خانه تان،مثلاً در یک گاوصندوق قرار دهید. اگر داده های شما درجایی امن خارج از مکانی که کامپیوترتان در آن قرار دارد نگه داری شود،آسوده خاطرخواهید بود و افکارتان معطوف به مسائل مهم ترمی شود.

بازگردانی فایل ها
 

BounceBack Ultimate با سه روش به شما امکان می دهد که عملیات بازگردانی یا بازذخیره(11) را انجام دهید، تا بتوانید روشی را انتخاب کنید که با نیازهای شما سازگاراست.مثلاً برای بازگردانی یک حالت پیشین سیستم،می توانید از برنامه نصب شده برای بازگردانی یک تصویر دیسک پیشترساخته شده بهره بگیرید.
برای بازسازی کامپیوتر پس از بروز یک عیب دردیسک سخت یا آلودگی ویروسی، می توانید با بوت کردن کامپیوتر با سی دی Rescue Disk گنجانده شده، یا دیسک سخت اکسترنال ABSplus، برنامه BounceBack Ultimate را به اجرا درآورید. ما روش دوم (بوت با دیسک سخت اکسترنال) را برای شبیه سازی حالتی که در مسافرت اداری هستید و سی دی نجات(Rescue Disk) را در دسترس ندارید و دیسک سخت کامپیوترتان مسئله پیدا کرده است انتخاب کردیم.

کامپیوتررا باید طوری میزان کنید که از دیسک سخت اکسترنال ABSplus بوت کند.برای این کار، لازم است که وارد بایوس(12) شوید.به محض آن که کامپیوتر عملیات بوت را آغازکرد،کلید DELETE یا F2 یا کلید مشخص شده دیگر برای ورود به بایوس را چند بار بزنید؛ در بایوس می توانید کامپیوتر را طوری تنظیم کنید که به جای بوت از دیسک سخت داخلی از دیسک سخت اکسترنال بوت کند. گزینه ترتیب بوت را درآن بیابید و وسیله بوت اول را روی دیسک سخت ترتیب بوت را در آن بیابید و وسیله بوت اول را روی دیسک سخت اکسترنال میزان کنید. تغییرات را ذخیره کنید و از بایوس خارج شوید.
لحظاتی بعد،دسک تاپ(13) ویندوزمان ظاهر شد،اما تصویر زمینه جدید Instant PC Recovery را داشت تا به ما یادآوری کند که برنامه BounceBack در عمل در حالت بازسازی خود است. ویستا، ضدویروس ما،و برنامه دیواره آتش ما همگی با پنجره های پاپ آپ به ما هشدار دادند، اما همه آنها را نادیده گرفتیم و روی دکمه Launch Recovery Process در برنامه BounceBack کلیک کردیم.
Backup Device List ظاهر شد و در آن یک دیسک سخت های لایت شده به نمایش درآمد.با آن که این دیسک با نام ABS Backup Device به نمایش درآمد واز حرف ناینده دیسک:E استفاده می کرد، ظرفیت آن به ما نشان داد که در واقع دیسک سخت اصلی،یا دیسک سخت اینترنال ما است. کلید ترکیبی لوگوی ویندوز و E (یا +E ) را برای بررسی دقیق تر این مسئله در Windows Explorer زدیم. کاملاً مطمئن شدیم، چون دیسک سخت ABSplus، کامپیوترمان را بوت کرده بود، مدعی حرف نماینده دیسک C: بود، که با برچسب BB (برای BounceBack) به نمایش درآمد.در نتیجه، در Backup Device List دیسک E: انتخاب شده را _که در واقع باید جمله ای مانند Restore Target List در کنار آن می آمد_ قبول کردیم و روی Next و OK برای اجرای عملیات بازگردانی کلیک کردیم.

سپس،کامپیوتر را باز راه اندازی کردیم و وارد بایوس (BIOS؛ basic input/output system) شدیم. ترتیب بوت را به حالت اولیه خود بازگرداندیم، یعنی دیسک سخت داخلی یا اینترنال را به عنوان دیسک بوت اول معین کردیم. تغییرات را ذخیره کردیم و از بایوس خارج شدیم.
با آن که دیسک ABSplus هنوز به پورت USB وصل بود،تغییر در بایوس این امکان را فراهم کرد که ویندوز به طورعادی از دیسک سخت اصلی به اجرا درآید.عمل بازگردانی ما با موفقیت انجام شد.

پی نوشت ها:
 

Backup .1
Bus-powered .2
http://www.cmsproducs.com .3
Taskbar .4
Disk imaging .5
http://www.paragon-software.com .6
solid-state drive .7
restore .8
firewall .9
process .10
restoration .11
BIOS (Basic Input/Output System) .12
Desktop .13
 

منبع:نشریه ریزپردازنده- ش187