بعضی از ماها تصور می کنیم که انقلاب دیجیتال، عمری تنها به اندازه ?? سال دارد، اما واقعیت این است که کامپیوترهای توانمند امروزی، محصول دهه ها، قرن ها یا حتی چندین هزار سال توسعه و پیشرفت تدریجی هستند.
در یک سر این بازه زمانی، انسان هایی را داریم که به یاری انگشتانشان می شمردند و در سوی دیگر انسان هایی را داریم که مجهز به پردازنده های پیشرفته ای مثل اینتل Core i? هستند.
بنابراین در این پست، تصمیم دارم که شما را به روزهای اولی که رایانش باب شد ببرم و تأثیرگذارترین کامپیوترهای تاریخ را به شما معرفی کنم.

1) چرتکه :
 

چرتکه را به سختی می توان یک کامپیوتر دانست، ولی بدون ذکر خیری از این وسیله، نمی توانم نوشته ام را شروع کنم. چرتکه، نیای هم کامپیوترهای مکانیکی محسوب می شود و نخستین بار در سومر در دو هزار سال قبل از میلاد مسیح مورد استفاده قرار گرفت. حتی امروز هم در مشرق زمین و در ایران خودمان افرادی را می بینیم که از چرتکه استفاده می کنند.

چرتکه مشتکل از چند میله و مهره است. هر میله اعداد را با توان ده نشان می دهد.
در طی دو هزاره بعد، ماشین های محاسباتی دیگری هم ساخته شد. حتی در جریان پخش تلویزیونی انتخابات ???? انگلستان از یکی از این ماشین ها برای نمایش نوسان آرای رقبای انتخاباتی استفاده می شد و تا دهه هفتاد که ماشین حساب الکترونیک جای آنها را گرفت، در هر اداره ای می شد، آنها را پیدا کرد.

2) موتور تفاضلی بابیج :
 

چرتکه در هر بار استفاده، تنها می توانست یک محاسبه انجام بدهد. ولی موتور تفاضلی بابیج به کلی متفاوت بود و می توانست یک گروه از محاسبات را انجام بدهد. این ماشین بین سال های ???? و ???? ساخته شد و جالب است بدانید که ساخت آن در دوره زندگی «بابیج» عملی نشد و بعد از مرگ وی بر پایه طرح اصلی بابیج، موزه علوم لندن مدلی از آن را ساخت.

این وسیله کاملا مکانیکی بود و از تعدادی چرخ دنده و اهرم ساخته شده بود که دسته های گردانی آن را به کار می انداختند، اما با وجود مکانیکی بودن، این وسیله به خوبی کار می کرد و می توانست جداول چند فرمولی اخترشناسی و پرتابه شناسی را حل کند.
بعد از آن نوبت به موتور تحلیلی بابیج رسید که با نیروی بخار کار می کرد و تفاوتش با موتور تفاضلی این بود که برنامه پذیر بود و می توانست نوع خاصی از رایانش را الجام بدهد. نخستین برنامه های توسط «آدا لاولیس» یک دانشمند معاصر بایج نوشته می شدند. اما این ماشین چه در دوره زندگی و بابیج و چه بعد از ان هیچگاه به طور کامل ساخته نشد و بیشتر در حد طرح باقی ماند و بنابراین هیچگاه مورد آزمایش قرار نگرفت.

3) کلوسوس :
 

کلوسوس، نخستین کامپیوتر الکترونیکی محسوب می شود. این کامپیوتر توسط «تامی فلاورز» و گروهش در سال ???? در بخش تحقیقات اداره پست ساخته شد. در جریان جنگ جهانی دوم این کامپیوتر برای رمزگشایی مورد استفاده قرار می گرفت.

آلمان ها در طی جنگ جهانی دوم برای رمزنگاری تماس هایشان از دو ماشین استفاده می کردند: انیگما و ماشین لورنز سیفر. از ماشین لورنز سیفر برای رمزنگاری های اموارت مهم تر نظامی استفاده می شود و طبعا رمزگشایی هم آن هم دشوارتر بود و نیاز به وسیله توانمندتری داشت، این وسیله چیزی جز کامپیوتر کلوسوس نبود.
اطلاعات به وسیله نوارهای کاغذی به این کامپیوتر داده می شدند و سرعت کلوسوس وابسته به سرعت خوانش نوارهای کاغذی بود.

4) انیاک :
 

این وسیله با سفارش دولت آمریکا، در دانشگاه پنسیلوانیا ساخته شد و برای تحقیقات مربوط به سلاح هسته ای مورد ساتفاده قرار گرفت. انیاک نخستین کامپیوتری محسوب می شود که استفاده چندمنظوره داشت و می توانست کارهای متفاوتی را بر حسب برنامه ای که به آن داده می شد، انجام دهد.

ساخت انیاک در سال ???? تکمیل شد. این کامپیوتر، بیش از هفده هزار لامپ، ???? دیود، ???? رله، ?? هزار ترانزیستور و ?? هزار خازن داشت. پنج میلیون اتصال که به صورت دستی و با لحیم کاری ایجاد شده بودند، همه این اجزا را به هم مربوط می کردند. انیاک ?? تن وزن داشت، ابعادش ??? در ??? در ?? متر بود و ??? کیلووات برق مصرف می کرد. هزینه ساخت این کامپیوتر بر اساس نرخ های امروزی ? میلیون دلار بود. برای هر بار برنامه ریزی انیاک باید چند روز وقت صرف می شد.

5) نوزاد منچستری :
 

ماشیین تحقیقاتی در ابعاد کوچک SSEM، ملقب به نوزاد منچستری، در سال ???? تکمیل شد. لقب «نوزاد»، برای متمایز کردن آن از پدرش یعنی ماشین MK? به آن داده شد. این کامپیوتر هم الکترونیکی و چندمنظوره بود. ویژگی آن این بود که برنامه ها را از روی حافظه داخلی اش اجرا می کرد.

تا زمان این کامپیوتر، هنوز ترانزیستور و ریزتراشه ساخته نشده بود. نوازد منچستری، ??? لامپی داشت و می توانست ??? محاسبه در ثانیه انجام بدهد و ?? بیت حافظه داشت! گرچه توان این کامپیوتر در مقابل کامپیوترهای امروزی بسیا ناچیز است ، اما همه ما باید قدردان فردی ویلیامز و تام کیلبرن، سازندگان آن، باشیم.

6) System/360 (شرکت IBM:
 

تا سال های ابتدایی دهه ??، کامپیوترها تنها در اختیار عده کمی بودند، اما شرکت IBM که از سال ???? به جمع سازندگان کامپیوتر پیوسته بود، این مطلب را تغییر داد.
System/360 در سال ???? ساخته شد و موفق ترین کامپیوتر mainframe تاریخ محسوب می شود. این سیستم ?? بیتی بود، جالب است بدانید که تا ?? سال بعد از این کامپیوتر، هیچ کدام از کامپیوترها، معماری ?? بیتی نداشتند. گرچه شرکت های محدودی توانایی به کار گیری آن را داشتند، اما مدل هایی از System/??? با ?مگابایت حافظه هم ساخته شد!

شاید بیشترین جاذبه این کامپیوتر در ان دوران این بود که برنامه ای نوشته شده برای هر مدل می توانست، روی دیگری هم اجرا شود و چنین کاری ارتقای نرم افزاری آنها را بسیار ساده می کرد.
این کامپیوتر، فضای یک اتاق را ارجرا می کرد، اتاقی که البته باید سیستم تهویه خوبی هم می داشت!

7)DEC PDP-8 (
 

با وجود موفقیت System/360باز هم استفاده از آن منحصر به واحدهای دولتی، دانشگاه ها و سرکت های بزرگ بود. به همین دلیل در بسیای از موارد، این کامپیوتر اجاره هم می شد! به علاوه کامپیوترها تا آن زمان نیاز به اپراتور هم داشتند و بنابراین هزینه استفاده از آنها بالا می رفت.

شرکت دیجیتال اکوییپمنت DEC، نخستین شرکتی بودی که یک کامپیوتر جمع و جور موفق را راهی بازار کرد8. PDP- در سال ???? ساخته شد و بهای آن کسری از کوچکترین کامپیوتر System/??? بود. این کامپیوتر به اندازه یک یخچال بود.

8) پی سی: IBM
 

باید ?? سال از زمان ساخته شدن PDP-?، می گذشت تا نوبت به ظهور قهرمان بعدی کامپیوترها می رسید. البته در این فاصله کامپیوترهایی مثل Apple II یا PET کومودور هم آمدند، اما موفقیت آنها تحت الشعاع مدل ???? IBM قرار گرفت.

این کامپیوتر در سال ???? ساخته شد و نخستین کامپیوتر شخصی دسکتاپ محسوب می شود. مدل اولیه آن بیش از ???? دلار قیمت داشت که البته با نرخ امروزی، معادل ???? دلار می شود.
این کامپیوتر مانیتور نداشت و باید به تلویزیون وصل می شد. ?? کیلوبیت حافظه داشت و هارد دیسکی نداشت. کاربر برای کار با آن متکی به دیسکت بود. این کامپیوتر می توانست اطلاعات را روی نوارکاست، ذخیره کند!

9) Sinclair ZX81(
 

هدف از ساختن این کامپیوتر، اجازه دادن تجربه کار با یک کامپیوتر به عموم مردم بود. این کامپیوتر که نخستین بار در برتانیا راهی بازار شد، شبیه یک ماشین حساب بزرگ بود و یک کیبورد لمسی ابتدایی داشت. قیمت آن خدود ?? پوند بود و البته اگر کاربر شخص واردی بود و می توانست خودش قطعات را روی بورد قرار بدهد، با مبلغ ?? پوند می توانست آن را ابتیاع کند!

پردازشگر آن ، هشت بیتی بود، ???? مگاهرتز سرعت داشت و رم یک کیلوبیتی داشت. خروجی گرافیکی آن تک رنگی بود. نمایشگر آن ?? خطی بود و در هر ردیف می توانست ?? کاراکتر را نشان بدهد.

10) مک شرکت اپل :
 

این کامپیوتر در سال ???? روانه بازار شد. مانیتور و سایر اجزای کامپیوتر روی هم در یک محفظه نصب شده بودند. تصور کنید که رابط گرافیکی و تونایی کلیک کردن روی آیکون ها با موس در آن زمان، چه انقلابی محسوب می شد!

منبع:گروه فن آوران رایا